prolog
1 Podstawowy Katechizm Chrześcijański stanowi zarys istotnych prawd wiary chrześcijańskiej w 72 paragrafach i 12 rozdziałach: Prolog, Bóg, Stworzenie, Ludzkość, Maryja - Matka Jezusa, Jezus Chrystus, Kościół Chrystusowy, Prawo Boże, Modlitwa, Sakramenty, Śmierć i Życie wieczne oraz Przypisy. Kolejność rozdziałów została przejęta ze struktury powszechnego chrześcijańskiego wyznania wiary, Credo Nicejsko-Konstantynopolitańskiego, którego tekst zawiera paragraf 2. Niniejszy katechizm posiada błogosławieństwo dwóch biskupów: prawosławnych oraz katolickich, i jest dostępny wraz z ilustracjami na Internecie. 2 Wierzę w jednego Boga, Ojca wszechmogącego, Stworzyciela nieba i ziemi, wszystkich rzeczy widzialnych i niewidzialnych. I w jednego Pana Jezusa Chrystusa, Syna Bożego Jednorodzonego, który z Ojca jest zrodzony przed wszystkimi wiekami. Bóg z Boga, światłość ze światłości, Bóg prawdziwy z Boga prawdziwego. Zrodzony, a nie stworzony, współistotny Ojcu, a przez Niego wszystko się stało. On to dla nas ludzi, i dla naszego zbawienia zstąpił z nieba. I za sprawą Ducha Świętego przyjął ciało z Maryi Dziewicy, i stał się człowiekiem. Ukrzyżowany również za nas, pod Poncjuszem Piłatem został umęczony i pogrzebany. I zmartwychwstał dnia trzeciego, jak oznajmia Pismo. I wstąpił do nieba; siedzi po prawicy Ojca. I powtórnie przyjdzie w chwale sądzić żywych i umarłych: a Królestwu Jego nie będzie końca. Wierzę w Ducha Świętego, Pana i Ożywiciela, który od Ojca pochodzi. Który z Ojcem i Synem wspólnie odbiera uwielbienie i chwałę; który mówił przez proroków.1 Wierzę w jeden, święty, powszechny i apostolski Kościół. Wyznaję jeden chrzest na odpuszczenie grzechów. I oczekuję wskrzeszenia umarłych. I życia wiecznego w przyszłym świecie. Amen.
BÓG
3 Wierzymy w Boga chociaż naocznie Go nie widzimy, ponieważ przekonanie w to co wierzymy można uzasadnić racjonalnie i logicznie. Nasze domy pełne są obrazów telewizyjnych, których jednak nie możemy zobaczyć bez odbiorników telewizyjnych. Siła przyciągania jest niewidzialna, a jednak ona istnieje. Nie widzimy powietrza, którym oddychamy, a jednak ono utrzymuje nas przy życiu. Podobnie wierzymy w niewidzialnego Boga, który stworzył widzialny wszechświat, bo wszechświat nie mógłby stworzyć się sam. Wiara w Boga (religia, teologia, mitologia) jest uniwersalna dla wszystkich ludzi, również dla tak wielkich umysłów jak Platon, Arystoteles, Kopernik, Newton, Leibniz, Łomonosow, Mendel, Pasteur, Edison, Marconi, Tesla, Skłodowska-Curie i Planck. Wiara religijna i nauka filozofii racjonalnej nie wykluczają się wzajemnie, lecz się uzupełniają. Wiara nie jest irracjonalna, lecz supraracjonalna (ponadracjonalna); ponieważ Bóg jest źródłem całkowitej prawdy i wiedzy i nie ma w Nim sprzeczności. 4 Jest jeden Bóg, lecz z powodu ograniczeń ludzkiego rozumu i intelektu, ludzie wyobrażają sobie i rozumieją Boga na różne sposoby, np. pogański grecki Zeus i słowiański Triglav, i nazywają Go wieloma imionami np. Jahwe czy Allah. Bóg jest niestworzonym Duchem, niecielesnym, istniejącym w Trójcy Osób Boskich: Ojciec, Syn i Duch Święty. Wszystkie trzy Boskie Osoby są różne, ale równe i wszystkie posiadają wspólną Boską Naturę i działają na rzecz stworzenia. Bogu Ojcu przypisujemy stworzenie, Bogu Synowi - odkupienie, a Bogu Duchowi Świętemu – uświęcenie świata. Duch Święty – Pan i Dawca życia, przemawiał przez proroków i dał natchnienie autorom Biblii / Pisma Świętego. On oświeca, ożywia i kieruje Kościołem. Duch Święty jest obecny w głębi duszy i w całym świecie, inspirując każdego człowieka w kierunku dobra. Wielbimy i czcimy Ojca i Syna i Ducha Świętego „jedną w naturze i niepodzielną Jedność w Trójcy i Trójcę w Jedności”. 5 Bóg jest miłością, prawdą, pięknem i samym życiem. Bóg jest wszechmogący, wieczny ponieważ istnieje zawsze, nieśmiertelny, niezmienny, obecny wszędzie, wszystko wiedzący, mądry, jest sprawiedliwy i wynagradza za dobro, a za zło karze, jest miłosierny i wybaczający wszystkie grzechy jeśli za nie żałujemy, jest wolny, błogosławiony, szczęśliwy, dobry i dający wszystko wszystkim, jest bogaty i nie potrzebuje nic od nikogo, jest prosty, święty, suwerenny, najwyższy, absolutny i nieskończenie doskonały. Bóg, który jednoczy w sobie zarówno ojcostwo jak i macierzyństwo, jest ponad wszelkimi podziałami na rodzaje i przenika całe stworzenie „JESTEM, KTÓRY JESTEM” (Wj 3,14). Ludzki rozum nie jest w stanie całkowicie pojąć tajemnicy Boskiej natury i Trójcy Świętej, ani także język nie jest w stanie odpowiednio jej wyrazić, podobnie jak najwięksi nawet naukowcy nie rozumieją w pełni maleńkiego atomu, który jest dużo mniejszy od pyłka kurzu. Odczuwamy istnienie Boskiego Bytu i mocy w ogromnym wszechświecie który Bóg stworzył i poznajemy Boga lepiej poprzez Jego Objawienie, ale dopiero po śmierci Święci widzą Boga takim jaki jest.
Stworzenie
6 Bóg zechciał podzielić się Swoją miłością z innymi istotami i uczynić je szczęśliwymi, więc dobrowolnie stworzył wszystko co widzialne i niewidzialne z niczego. (Ludzie potrafią jedynie przekształcać rzeczy, ale nie są w stanie stworzyć nawet kropli wody bez istniejącego materiału). Wszystko, co Bóg stworzył było dobre i w ograniczonej ilości różnych sposobów nosiło odbicie i ślad swojego Stworzyciela. Pierwsza księga Biblii, Księga Rodzaju, opisuje stworzenie świata i człowieka za pomocą środków alegorycznych, nie podając jednak ich wieku czy innych danych naukowych. 7 Bóg stworzył nieożywioną materię składającą się z maleńkich atomów, które badają fizycy. Znane są 92 rodzaje naturalnych atomów, z których składa się wszechświat: ziemia (jedyne znane miejsce we wszechświecie, na którym istnieje życie), księżyc, planety, słońce i miliardy gwiazd, które są znacznie większe niż ziemia, jednak tylko około 3000 z nich można zobaczyć gołym okiem. „Niebiosa głoszą chwałę Boga, dzieło rąk Jego nieboskłon obwieszcza.” (Ps 19/18,2). Różne kombinacje atomów tworzą molekuły, które bada chemia. Molekuły tworzą gen i komórkę, z których zbudowane są organy (takie jak liść czy płuco) roślin, zwierząt i ciała ludzkiego. Bada je biologia. 8 Bóg stworzył rośliny, które rosną, wegetują i rozmnażają się, lecz nie poruszają się. Nauka zna około 350000 gatunków roślin. 9 Bóg stworzył zwierzęta, które rosną, rozmnażają się, poruszają się i odczuwają za pomocą zmysłów, lecz nie posiadają rozumu ani wolnej woli. Istnieje około miliona gatunków zwierząt. 10 Bóg stworzył istoty ludzkie z ciałem i nieśmiertelną duszą, których badaniem zajmują się antropologia i psychologia.2 Ateistyczna teoria ewolucji uczy, iż życie powstało z martwej natury, a człowiek ewoluował ze zwierząt. Jednakże dowody w postaci faktów naukowych, właściwie rozumiane (nagłe pojawienie się pierwszych skamieniałości, brak skamieniałości przechodnich), zgodnie dowodzą stworzenie wszelkiego życia przez Boga. Patrz: W.T. Brown, In the Beginning [Na początku]. 11 Bóg stworzył niewidzialnych aniołów: nieśmiertelne, niematerialne duchy posiadające rozum i wolną wolę. Niektórzy aniołowie zbuntowali się przeciwko Bogu (początek tajemnicy grzechu i zła) i nazywani są złymi duchami lub demonami/diabłami. Na ich czele stoi Szatan. Dobrzy aniołowie, którzy są w niebie, są naszymi stróżami i chronią nas, podczas gdy demony, które są w piekle kuszą nas i prowadzą do zła, podstępnie burząc spokój i zakłócając ład w całym świecie. Patrz: Hi 1; J 8; Łk 8; Mt 13,39, 18,10. 12 Bóg jest Panem stworzenia i historii. On kocha, podtrzymuje i na różne sposoby prowadzi do dobra wszystko, co stworzył, a w szczególności człowieka, któremu powierzył współwładzę nad ziemią, roślinami i zwierzętami. Nazywamy to Opatrznością Bożą.
LUDZKOŚĆ
13 Człowiek, mężczyzna i kobieta, składa się z materialnego ciała i nieśmiertelnej duszy i ma moc wzrastania, rozmnażania się i poruszania. Posiada rozum i wolną wolę. Ciało, wraz z 5 zmysłami, zbudowane jest z milionów komórek, które utrzymuje w całości dusza. Rozum czy też umysł rozumny zawiera myśl i sumienie: praktyczny sąd oddzielenia dobra od zła czy też samocenzury. Wola czy też serce zawierają w sobie namiętności/emocje: miłość, radość, nadzieję, strach, żal, itd. Istota ludzka jest jednostką społeczną, która rośnie i rozwija się poprzez cykle pracy i odpoczynku oraz we wspólnotach/organizacjach takich jak rodzina, Kościół, państwo-naród i całe społeczeństwo oraz świat. Celem ludzkiego życia, godnością i szczęściem osoby ludzkiej jest poznanie Boga poprzez rozum i wiarę oraz akceptowanie Boga wolną wolą i kochanie Go miłością dziecka na zawsze. 14 Bóg stworzył pierwszego mężczyznę i pierwszą kobietę, Adama i Ewę, w swojej łasce, na swój obraz i podobieństwo, aby żyli z Nim szczęśliwi na zawsze. Zależało to od bycia wiernym Bogu w ziemskim raju. Adam i Ewa, jak każdy mężczyzna i każda kobieta, mąż i żona, różnili się od siebie płcią, ale byli równi i wzajemnie się uzupełniali. Przechodząc próbę wierności, Adam i Ewa zostali oszukani diabelską, atrakcyjną, ale fałszywą obietnicą i stali się nieposłuszni Bogu. To jest pierwszy, pierworodny grzech ludzi, który zranił i zniekształcił ich naturę: stracili oni łaskę Bożą i stali się przedmiotem nieuporządkowanych namiętności, skłonności do grzechu, bólu i śmierci. Grzech pierworodny i choroba są stanem, który towarzyszy teraz wszystkim potomkom Adama i Ewy całej ludzkości i całego świata. 15 W historii świata, grzech jest pierwotną przyczyną wszelkiego rodzaju zła: bluźnierstwa, ignorancji, choroby, chciwości, pożądania, demagogii, fałszywych ideologii, podziałów pomiędzy grupami takimi jak religijne (około 12 oraz wiele sekt), językowe (około 3000) i narodowe, uprzedzeń, nadużyć, sporów, nienawiści, przemocy, przestępstw, wandalizmu, terroryzmu, wojny itd. Grzech jest powodem biblijnego Potopu, zła Sodomy, przemocy i wojen religijnych (VII-XVII w.), epidemii takich jak Czarna Śmierć, Janczarów, rasizmu, kolonializmu, zabijania rdzennych mieszkańców i handlu niewolnikami w obu Amerykach, zmuszania dzieci do pracy w fabrykach, mordowania Żydów i Słowian przez faszyzm, a dzieci poprzez aborcję i głód, śmiertelnego marksistowskiego ateizmu w Eurazji, masakry Armenów, obu wojen światowych i tragedii Hiroszimy, wojny w Indochinach, kryzysu ekologicznego itd. Jednakże w historii i kulturze-cywilizacji, która pojawiła się na Bliskim Wschodzie około 5000 lat temu, jest również wiele dobra: święte teksty, np. Wedy, świątynie (np. Jeruzalem, Addis Abeba, Bizancjum, Kijów, Rzym, Waszyngton, Meksyk, Kraków), zakony i klasztory (np.Tyniec), biblioteki, szkoły, filozofowie i pisarze (np. Zaratusztra, Laozi, Sokrates, Cyceron, Orygenes, Sankara, Avicenna, Szekspir, Kartezjusz, Kant, Dostojewski, Gandi, Sienkiewicz), encyklopedie, szpitale i Czerwony Krzyż, Święte Przymierze z 1815r., owoce sztuki i muzyki (np. Rublow, Michał Anioł, Picasso, Ziolkowski, Bach, Dworzak, Chopin), rzemiosło Inków, owoce technologii, Sputnik i inne odkrycia, itd. 16 Historia zatem pokazuje, że ludzkość, mimo swojej ogromnej wiedzy i dobrych intencji, nie potrafii uzdrowić ani uwolnić się od grzechu. Z tego powodu Bóg w swoim miłosierdziu objawił Siebie samego i zaprosił ludzkość do zbawienia, poprzez Adama, Noego, Abrahama, Mojżesza i innych żydowskich proroków Starego Testamentu, a w pełni w Nowym Testamencie poprzez Maryję - Matkę Jezusa, Jezusa Chrystusa i Kościół Chrystusowy. Boże Objawienie, które ukazuje nam Boga i nas samych, odnaleźć możemy w Biblii – księgi słowa Bożego Starego i Nowego Testamentu oraz w Świętej Tradycji Kościoła – Soborach, itd. Część tej Boskiej prawdy i zaproszenia możemy odnaleźć również w religiach pozachrześcijańskich (Judaizm-Izrael, Islam-Mahomet, Hinduizm, Buddyzm, Konfucjanizm, Taoizm, Sintoizm, Sikhizm, itd.) oraz w sumieniu każdego człowieka. Bóg kocha wszystkich ludzi i zaprasza ich do zbawienia, każdego i wszystkich zgodnie z ich możliwościami i zdolnościami, ale nikogo nie zmusza – wolność sumienia. Akceptujemy wolę Bożą i Jego zaproszenie gdy wypełniamy Jego prawo i idziemy drogą Chrystusa.
Maryja - Matka Jezusa
17 Błogosławiona Dziewica Maryja urodziła się ponad 2000 lat temu w Palestynie jako dziecko głęboko religijnych Żydów: Joachima i Anny. Dzięki łasce Bożej, Maryja była bez grzechu od momentu swojego poczęcia i pozostała taką przez całe swoje życie.3 Żyła ze Św. Józefem w małżeństwie w trwałym dziewictwie. Biblia, Tradycja Kościoła (np. Jasna Góra) oraz islamski Koran świadczą o Maryi. 18 Maryja poczęła Jezusa Chrystusa mocą Ducha Świętego, urodziła Go i pozostała dziewicą. Jest nazywana i naprawdę jest Matką Boga / Bogarodzicą, ponieważ urodziła Jezusa, Boską Osobę, który jest jednocześnie Bogiem i człowiekiem, Synem Boga i Synem człowieka. 19 Poprzez swoją miłość i wierność Bogu, Maryja naprawiła grzech Ewy i przez nią Bóg dokonał odkupienia człowieka. Całe jej życie było posłusznym oddaniem się jej rodzinie i bliskim. Po jej śmierci, Maryja została wzięta, z ciałem i duszą, do nieba. 20 Maryja jest doskonałą świętą, wzorem miłości chrześcijańskiej i Matką Kościoła, Matką nas wszystkich. Jest Ona zawsze gotowa orędować za nami u Boga i pomagać nam tak, jak to zrobiła na weselu w Kanie. Zarówno, prawosławni jak i katoliccy Chrześcijanie, czczą Maryję i upraszają Jej pomocy w modlitwach takich jak Pozdrowienie Anielskie – 15 (20) dziesiątek Różańca Świętego. Patrz: Łk 1,28; modlitwa Św. Serafima w książce An Early Soviet Saint: The Life of Father Zachariah [Pierwszy Święty Sowiecki: Życie Ojca Zachariasza].
Jezus Chrystus
21 Pan Jezus Chrystus jest największą Osobą w historii świata. Jego narodzenie w Betlejem wyznacza początek ery chrześcijańskiej. Biblia, a w szczególności Ewangelie (Św. Mateusza, Św. Marka, Św. Łukasza i Św. Jana), Tradycja, Koran i 4 świeccy historycy świadczą o Jezusie. 22 Jezus Chrystus jest drugą Osobą Trójcy Świętej, Synem i Słowem Bożym, którego Boska natura jest wieczna, i który przyjął swoją ludzką naturę w tajemnicy wcielenia, kiedy się począł z Ducha Świętego i narodził się z Maryi Dziewicy we wszystkim podobny człowiekowi z wyjątkiem grzechu. Dwie natury Chrystusa są zjednoczone nierozerwalnie i niezmiennie w Jego jednej Boskiej Osobie. Podczas śmierci Chrystusa, Jego dusza i ciało zostały rozdzielone, lecz każde pozostało zjednoczone z Jego Bóstwem. Jezus w języku hebrajskim znaczy Zbawiciel, a Chrystus w języku greckim znaczy Pomazaniec Boży – po hebrajsku Mesjasz. 23 Z miłości do ludzi Jezus stał się człowiekiem, aby zniszczyć panowanie diabła, naprawić grzech Adama, pokonać śmierć i zdobyć dla wszystkich ludzi łaskę i możliwość wiecznego życia z Bogiem. Chrystus przynosi także korzyść niechrześcijanom, podobnie jak słońce ogrzewa także tych, którzy go nie widzą.4 24 Narodzony w Betlejem, Jezus żył w Nazarecie, w rodzinie Maryi i Józefa. Pracował jako cieśla. W wieku około lat 30-tu, Jezus rozpoczął swoje publiczne nauczanie. Głosił Dobrą Nowinę, Ewangelię, o mądrości, miłości i sprawiedliwości, prowadząc ludzi do zbawienia wiecznego. Przesłanie Chrystusa było proste ale głębokie, często przedstawiane w żywy sposób w przypowieściach – za pomocą analogii, alegorii i metafor, przenośni, i zmieniło ono świat na lepsze. Podstawą Jego nauczania jest miłość Boga i bliźniego. Chrystus często dokonywał cudów: leczył chorych, wyrzucał złe duchy i wskrzeszał umarłych. On jest drogą, prawdą i życiem. 25 W Wielki Piątek Jezus został ukrzyżowany pod Poncjuszem Piłatem na Golgocie/Kalwarii w Jerozolimie; to największa niesprawiedliwość w historii świata. Trzeciego dnia zmartwychwstał. Przez swoje cierpienie, śmierć i zmartwychwstanie Chrystus wypełnił swoją misję: chwałę Bożą i ludzkie zbawienie. Krzyż Chrystusa pojednał niebo z ziemią. Jego moc rozchodzi się po całym świecie i przez wszystkie wieki, ponieważ może On wybawić każdego grzesznika, nawet najgorszego przestępcę, z głębin piekielnych i przywrócić go niebu. 26 Czterdzieści dni po zmartwychwstaniu Chrystus wstąpił do nieba. Jest On wciąż obecny w sposób niewidzialny, szczególnie w Eucharystii, w Jego Kościele, który ustanowił, aby kontynuował Jego zbawienne dzieło aż do skończenia świata, kiedy ponownie przyjdzie. 27 Wielbimy i czcimy Chrystusa w Eucharystii, naśladując Jego pokorne życie i Jego kochające serce, troszcząc się o ubogich (Mt 16,24, 11,29, 25,34) oraz w modlitwach takich jak Droga Krzyżowa, Modlitwa Jezusowa i w pozdrowieniu: „Chwała Jezusowi Chrystusowi” / „Niech będzie pochwalony Jezus Chrystus!” Odpowiedź: „Chwała na wieki” / „Na wieki wieków. Amen.”
Kościół Chrystusowy
28 Kościół został ustanowiony przez Jezusa Chrystusa. Jego Apostołowie, szczególnie Św. Piotr i Paweł, wraz z innymi Chrześcijanami zasiali Kościół w śródziemnomorskiej Azji, Afryce i Europie, bez użycia przemocy, nawet pomimo rzymskich prześladowań, aż do czasu Konstantyna, 313r. Chrześcijaństwo przybyło do Europy poprzez Bałkany. Do X w. Europa, w tym Polska i inne ziemie słowiańskie, praktycznie były już schrystianizowane, a później europejscy misjonarze nawracali na Chrześcijaństwo części Azji i Afryki oraz Amerykę i Australię. Dziś około 30% populacji świata to Chrześcijanie. 29 Kościół uczestniczy w Królestwie Bożym na ziemi; jest on Ludem Bożym i Ciałem Chrystusa: wspólnotą świeckich i duchowieństwa/kapłanów/ hierarchów. Kościół Chrystusowy jest jeden, święty, powszechny i apostolski. Chrystus jest głową Kościoła i uświęca go poprzez swoje Sakramenty święte i na inne sposoby – czasami cudowne i charyzmatyczne (1 Kor 12,1-11). Kościół jest powszechny tj. katolicki i uniwersalny dla wszystkich ludzi i wszystkich czasów. Jest on zarówno wschodni jak i zachodni i posiada całą pełnię duchowej mądrości i bogactwa. Kościół jest zbudowany na Apostołach i kierowany przez ich następców, biskupów/hierarchów, którzy zachowują apostolską wiarę i praktykę. Kościół będzie trwał aż do skończenia świata. Nic nie jest w stanie go zniszczyć, co potwierdziły prześladowania pierwszych Chrześcijan i upadek wojującego ateizmu na naszych oczach. 30 Kościół, dobra Matka i Nauczycielka, ukazuje nam drogę zbawienia Chrystusowego: prawdziwą wiarę i dobre uczynki – ortodoksja. Kościół jest nieomylny w swym dogmatycznym nauczaniu wiary i zasad moralnych, mimo iż jego członkowie, w tym biskupi, mogą popełniać błędy np. różne schizmy, cezaropapizm.5 Duch Święty umacnia i inspiruje Kościół w odpowiedniej interpretacji Biblii, szczególnie jej trudnych części oraz do nauczania rzeczy nie zapisanych w Biblii (J 21,25). Kościół pierwszy zatwierdził kanon Biblii - patrz Sobory: w Kartaginie i Hipponie. Postbiblijne nauczanie i życie Kościoła są znane jako Tradycja. Składa się ona ze: świadectw wiernych, w tym różnież świeckich (np. Maryi, Heleny, Klotyldy, Ireny, Mieszka, Władymira, J. Hutter’a, Róży z Limy, V. Soloviev’a, C.S. Lewis’a, M.L. King’a, Dąbrówki, Jadwigi) Ojców i Świętych (np. Ireneusza, Klemensa, Antoniego, Atanazego, Efrema, Bazylego, Grzegorza, Ambrożego, Hieronima, Jana Chryzostoma, Augustyna, Patryka, Benedykta, Franciszka, Sergiusza, Katarzyny, Teresy, Serafima z Sarowa i męczenników z Ugandy, Wojciecha, Stanisława, Kazimierza), teologów, monastycyzmu, Soborów takich jak w Konstantynopolu i Konstancji, oraz duchowieństwa, a ściślej diakonów, księży, biskupów, metropolitów, patriarchów i papieży. Biblia i Tradycja stanowią jeden wspólny depozyt Bożego Objawienia i są streszczone w Credo / Wyznaniu wiary, katechizmie i Sakramentach, które Kościół zachowuje i rozpowszechnia w misjach (Mt 28,18-20). 31 Kościół nieustannie wielbi Boga na całym świecie poprzez Liturgię, a przez opiekę duszpasterską udziela jego ludowi zarówno Sakramentów jak i sakramentaliów - różnych błogosławieństw, w tym egzorcyzmów, a w Kościele rzymsko-katolickim także odpustów. Przez cały rok zgodnie z kalendarzem liturgicznym w cyklach: codziennym, tygodniowym, rocznym i innych. Kościół wielbi Boga, Jego dzieła, życie Jezusa, Maryi i Świętych, w uroczystościach i świętach takich jak niedziele (dzień Zmartwychwstania Pańskiego), Boże Narodzenie, Wielkanoc, uroczystość Św. Apostołów Piotra i Pawła oraz Zaśnięcie/Wniebowzięcie Najświętszej Maryi Panny. 32 Idealny budynek kościelny jest świętym, funkcjonalnym symbolem ponadczasowej formy i proporcji, oraz miejscem modlitwy i sprawowania nabożeństw, takich jak Nieszpory-Wieczernia, Liturgia i inne Sakramenty. W kościołach znaleźć możemy również ołtarz oraz obrazy, wśród których najlepszy przykład stanowią ikony bizantyjskie, ukazujące osoby święte oraz wydarzenia od stworzenia świata aż do uwielbienia w niebie. Te święte obrazy są oknami nieba i pomagają nam kochać Boga, Chrystusa, Maryję i innych Świętych. 33 Parafia, na której czele stoi ksiądz wraz ze zgromadzonymi w niej wiernymi, stanowią podstawową wspólnotę Kościoła i centrum duchowości: szkołę świętości, szpital grzeszników. Kilka parafii tworzy (archi)diecezję, na której czele stoi (arcy)biskup (np. Los Angeles, Nowy Jork, Quito, Buenos Aires, Sao Paolo, Kinszasa, Nairobi, Paryż, Wiedeń, Mińsk, Bejrut, Władywostok, Manila, Gniezno i Warszawa); diecezje zwykle tworzą metropolie, które są częścią patriarchatów (np. Konstantynopol, Moskwa, Rzym) i tworzą one jeden Kościół. Kościoły autokefaliczne np. grecki i rosyjski, i konferencje biskupów np. włoska, brazylijska i polska, są również regionalnymi zebraniami diecezji i biskupów. Wśród biskupów-Prymasów są arcybiskupi, metropolici, patriarchowie i papież, którzy historycznie, oprócz swoich obowiązków diecezjalnych, kierują poprzez służenie na różne sposoby grupami diecezji lub Kościołów i całym Kościołem. Prymasi czynią to zarówno indywidualnie jak i zbiorowo, poprzez spotkania z innymi biskupami, na lokalnych i ekumenicznych synodach/soborach.6 Kościoły protestanckie i ewangelickie (np. Luteranie, Anglikanie, Prezbiterianie, Baptyści) są zorganizowani w częściowo inny sposób niż Kościoły prawosławny i katolicki, utraciwszy niektóre z zasad wiary i Sakramentów np. modlitwy za zmarłych i komunia według J 6,51 w wyniku Reformacji w Europie po roku 1517. 34 Ekumenizm próbuje przywrócić pełną jedność i wspólnotę Kościoła, które zostały naruszone około 451r. (Bliski Wschód - Europa), 1204r. (Kościół bizantyjsko-ortodoksyjny – rzymsko-katolicki), 1517r. (Katolicy–Protestanci) oraz przez inne schizmy/rozłamy. Wybitnymi ekumenizmu są: Św. Cyryl, Metody, Leopold Mandicz, Światowa Rada Kościołów, Dom Madonny, Wspólnota Braci z Taize, Ojciec van Straaten, Patriarcha Konstantynopola Atenagoras i Papież Paweł VI i inni. Patrz: J 17,21; Mt 5,23, 6,15, 20,25; modlitwy liturgiczne w tym Menaion; Sobór w Konstantynopolu w latach 879-880; J. Meyendorff, The Primacy of Peter [Primat Piotra], oraz Jan Paweł II, Ut Unum Sint. 35 Obcowanie świętych, kanonizowanych i niekanonizowanych, jest wspólnotą i pomaganiem sobie nawzajem członków Kościoła / Chrześcijan na ziemi, w stanie oczyszczania po śmierci, nazywanego w Kościele rzymsko-katolickim czyśćcem oraz, w niebie.
Prawo Boże
36 WSTĘP. Bóg kocha każdego człowieka i pragnie, aby wszyscy ludzie doświadczyli życia w obfitości, harmonii, pokoju i szczęściu. Dał nam On swoje prawo, przykazania, jako przewodnik i mapę na drogę prowadzącą do tego celu. Prawo Boże jest dobre i stanowi podstawę wszystkich praw człowieka, wolności i obowiązków jak również wszystkich właściwych praw państwowych. (Dobro to obecność całkowitej należytej doskonałości; grzech-zło jest brakiem dostatecznego dobra). Naruszenie Bożego prawa myślą, słowem, uczynkiem i zaniedbaniem jest grzechem. Jest to największe zło na całym świecie i źródło wszelkiego zła. Grzech zaślepia i jest jak trucizna lub rak/nowotwór: zdradziecki, niszczycielski i śmiertelny. Dotyczący poważnej materii, świadomy i umyślny grzech, przy braku żalu za niego, prowadzi do oddzielenia od Boga jako źródła życia i do wiecznego nieszczęścia – piekła. Jesteśmy uwalniani od grzechu przez zasługi naszego Pana Jezusa Chrystusa wtedy gdy sami żałujemy i prosimy Boga o przebaczenie, tak jak to uczynił celnik w świątyni, Zacheusz, syn marnotrawny, Św. Piotr, dobry łotr wiszący na krzyżu obok Jezusa i mieszkańcy Niniwy (Łk 13, 15, 18, 19, 22, 23; Jon 3, 4). „Bo prawy siedmiokroć upadnie i wstanie” (Prz 24,16). Bóg daje każdemu człowiekowi łaskę lub też zdolność do życia w zgodzie z Jego wolą i prawem: do czynienia dobra, unikania zła i odrzucania pokus (propozycja grzechu nie jest grzechem zanim nie zostanie świadomie przyjęta), jak również do żałowania i przepraszania za grzechy już popełnione, w ten sposób otrzymując Boże przebaczenie. Pobożne życie obejmuje: wiarę, przestrzeganie przykazań, dobre uczynki, post, ofiarowanie Bogu swoich problemów i cierpienia, modlitwę i Sakramenty święte (Jk 2,26; Mt 5,20, 6,2-33, 7,21, 16,24). Aby odnieść sukces w dowolnej dyscyplinie sportowej potrzebne są ćwiczenia; tak samo jest w życiu duchowym. We współpracy z Bożą wolą i łaską, choć ich nie dostrzegamy, dobre uczynki (cnoty) mogą zająć miejsce złych uczynków (wad), a kilka dobrych uczynków tworzy dobry nawyk i dobry charakter, który prowadzi do doskonałości, świętości i szczęśliwego przeznaczenia - jedności z Bogiem. Prawo Boże można znaleźć w dobrze ukształtowanym sumieniu każdego człowieka, w Biblii, Tradycji Kościoła – prawo kanoniczne, a nawet w sprawiedliwych prawach państwowych. 37 DWA PRZYKAZANIA MIŁOŚCI. (1) Będziesz miłował Pana Boga swego całym swoim sercem, całą swoją duszą i całym swoim umysłem. (2) Będziesz miłował swego bliźniego jak siebie samego. (Te dwa przykazania zawierają całe prawo Boże; wszystkie inne prawa i przykazania wyjaśniają i szczegółowo omawiają te dwa. Jezus Chrystus dalej wyjaśnia to w swoim nauczaniu: „traktuj innych tak, jak chciałbyś aby oni ciebie traktowali” -złota reguła- oraz w przypowieści o dobrym Samarytaninie). Patrz: Pwt 6,4; Kpł 19,18; Mt 22,34-40; Łk 6,31, 10,25-37; 1 Kor 13. 38 DZIESIĘĆ PRZYKAZAŃ BOŻYCH.7 (1) Jam jest Pan Bóg twój: nie będziesz miał bogów cudzych przede Mną (obejmuje wierzenia, nadzieję, miłość, adorację i modlitwę do prawdziwego Boga; wyklucza oddawanie czci idolom takim jak pieniądze czy naród, wróżbiarstwo takie jak horoskopy czy przepowiadanie przyszłości, magię/czary takie jak kontakt z siłami diabelskimi, przesądy takie jak rytualizm próżny, nienawidzenie i kuszenie oraz prowokowanie Boga, świętokradztowo, symonia, agnostyzm i ateizm). (2/1) Nie będziesz wykonywał żadnego wykutego wizerunku do adoracji (pobożne używanie świętych obrazów/ikon jest dozwolone – Wj 25,18; Drugi Sobór w Nicei). (3/2) Nie będziesz brał imienia Pana Boga twego nadaremno (szanować imię Boga i inne święte imiona; unikać banalizowania imienia Bożego, krzywoprzysięstwa, bluźnierstwa). (4/3) Pamiętaj, abyś dzień święty święcił (unikanie w niedzielę niekoniecznej do wykonania pracy fizycznej; kultywowanie życia rodzinnego, kulturalnego i duchowego). (5/4) Czcij ojca twego i matkę twoją, abyś długo żył i dobrze ci się powodziło na ziemi (a także szanuj tych w społeczeństwie, którzy pracują dla wspólnego dobra np. duchownych, pracowników administracji państwowej takich jak nauczyciele; niemoralne i niesprawiedliwe prawa państwowe nie stanowią zobowiązania dla sumień jego obywateli). (6/5) Nie zabijaj (obejmuje to także aborcję, samobójstwo, eutanazję, podejmowanie nieodpowiedzialnego ryzyka śmierci, zagrożenia dla zdrowia takie jak narkotyki i papierosy, okaleczenia, zbyteczny gniew, nienawiść i obraźliwe słowa).8 (7/6) Nie cudzołóż (obejmuje również współżycie przedmałżeńskie, masturbację, pornografię, bezwstydne słowa i pragnienia). (8/7) Nie kradnij (obejmuje oszustwo, pobieranie nadmiernych opłat, niespłacanie długów, nie wywiązywanie się z pracy i umów handlowych, hazard wykraczający poza możliwości danej osoby, szkodliwe systemy finansowe i krzywdzące stosunki handlowe, niszczenie czyjejś własności w tym także dobro wspólne; którego zniszczenie wymaga naprawy jeśli to konieczne).9 (9/8) Nie mów fałszywego świadectwa przeciw bliźniemu swemu (poszanowanie prawdy, unikanie kłamstwa, oszustwa i plotek, włącznie z tymi w środkach masowego przekazu, dotrzymywanie tajemnicy jeśli to konieczne np. tajemnic zawodowych, dotrzymywanie obietnic np. przez polityków; przepraszanie jeśli to konieczne). (10/9) Nie pożądaj żony bliźniego swego (ani też męża). (10) Ani żadnej rzeczy, która jego jest. Patrz: Wj 20,2-17. 39 BŁOGOSŁAWIEŃSTWA. Błogosławieni ubodzy w duchu, albowiem do nich należy Królestwo Niebieskie. Błogosławieni, którzy się smucą, albowiem oni będą pocieszeni. Błogosławieni cisi, albowiem oni na własność posiądą ziemię. Błogosławieni, którzy łakną i pragną sprawiedliwości, albowiem oni będą nasyceni. Błogosławieni miłosierni, albowiem oni miłosierdzia dostąpią. Błogosławieni czystego serca, albowiem oni Boga oglądać będą. Błogosławieni, którzy wprowadzają pokój, albowiem oni będą nazwani synami Bożymi. Błogosławieni, którzy cierpią prześladowanie dla sprawiedliwości, albowiem do nich należy Królestwo Niebieskie. Błogosławieni jesteście, gdy [ludzie] wam urągają i prześladują was, i gdy z Mego powodu mówią kłamliwie wszystko złe na was. Cieszcie się i radujcie, albowiem wasza nagroda wielka jest w niebie. Patrz: Mt 5,3-12. 40 PRZYKAZANIA KOŚCIELNE. Unikać niepotrzebnej pracy służalczej i uczestniczyć we Mszy Św. w niedziele i święta. Pościć i unikać produktów mięsnych i tłuszczów zwierzęcych w dni wyznaczone przez Kościół np. w czasie Wielkiego Postu. Spowiadać się z grzechów przynajmniej raz w roku w czasie wielkanocnym (umyślne zatajenie grzechu ciężkiego na spowiedzi jest samo w sobie nowym grzechem). Przyjmować Komunię Św. przynajmniej raz w roku w czasie wielkanocnym (przyjmowanie Komunii Św. w stanie grzechu ciężkiego jest również grzechem). Przestrzegać praw małżeńskich Kościóła. Modlić się do Boga codziennie (przykazanie tylko w Kościele Prawosławnym). Wspierać Kościół finansowo (przykazanie tylko w Kościele Katolickim). 41 CNOTY GŁÓWNE. Wiara: zawierzenie i zaufanie Bogu. Nadzieja: oczekiwanie wypełnienia się obietnic Bożych. Miłość: miłość Boga i bliźniego. Roztropność: właściwy sąd w kwestiach praktycznych. Sprawiedliwość: oddawanie tego, co należne każdemu i wszystkim. Męstwo: kontrolowanie lęku i popędliwości. Wstrzemięźliwość: umiarkowanie w przyjemnościach cielesnych; również umiarkowanie w ubiorze i podążaniu za modą; złoty środek; dobre maniery i higiena, itd.10 42 SIEDEM DARÓW DUCHA ŚWIĘTEGO. Mądrość, rozum, umiejętność, męstwo, rada, pobożność, bojaźń Boża. Patrz: Iz 11,2-3. 43 OWOCE DUCHA ŚWIĘTEGO. Miłość, radość, pokój, cierpliwość, uprzejmość, dobroć, wierność, łagodność, wiara, opanowanie. Ga 5,22. 44 UCZYNKI MIŁOSIERDZIA WZGLĘDEM DUSZY. Grzeszących upominać. Nieumiejętnych pouczać. Wątpiącym dobrze radzić. Strapionych pocieszać. Krzywdy cierpliwie znosić. Urazy chętnie darować. Modlić się za żywych i umarłych. 45 UCZYNKI MIŁOSIERDZIA WZGLĘDEM CIAŁA. Głodnych nakarmić. Spragnionych napoić. Nagich przyodziać. Podróżnych w dom przyjąć. Chorych nawiedzać. Więźniów pocieszać. Umarłych grzebać. Patrz: Mt 25,31-46. 46 NAUKA SPOŁECZNA KOŚCIOŁA. Kościół stosuje zasady prawa Bożego (moralność, etyka) w relacjach społecznych i ekonomicznych, które mogły nie zostać sprecyzowane w Biblii. Kościół opowiada się za: prawem jednostki do życia od poczęcia do naturalnej śmierci w ramach sprawiedliwego porządku społecznego; prawem do własności i humanitarnych warunków życia – jedzenia, ubrania, schronienia, lekarstw i środków medycznych, podstawowego wykształcenia, pracy; wolności religii i sumienia, prawem do zrzeszania (np. w związkach zawodowych) i wyrażania swojego stanowiska, wyższością osoby ludzkiej nad rzeczami i pracy nad kapitałem, równością wszystkich ludzi niezależnie od różnic rasowych i narodowości, równością, ale i wzajemnym uzupełnianiem się mężczyzn i kobiet, wolnym rynkiem i uczciwym handlem, szacunkiem i troską o ekologię w tym także zwierzęta, demokracją, pokojem, rozbrojeniem, także z broni atomowej i ludzką solidarnością – w zgodzie z prawdą, sprawiedliwością i dobrem wspólnym. Celem państwa, władzy politycznej czy rządu jest wymierzanie sprawiedliwości w społeczeństwie i obrona godności wszystkich obywateli, a w szczególności dzieci, osób chorych i niepełnosprawnych, biednych, ludzi starszych itd. Prawa i wolność obywateli mogą być ograniczone jedynie z uzasadnionych powodów i dla ich dobra, takich jak znaki drogowe, cenzura mająca zapobiec nienawiści, godziwy system podatkowy lub jako kara za przewinienie. 47 MONASTYCYZM. W monastycyzmie zakonnicy, zakonnice i inne osoby żyją zgodnie z ewangelicznym nakazem ubóstwa, czystości i posłuszeństwa/pokory, aby lepiej kochać i służyć Bogu i bliźniemu. Jest to potencjalnie najdoskonalszy stan jedności z Bogiem w życiu doczesnym, które osiągnąć można dzięki łasce, wierze, miłości, medytacji, zachowywaniu przykazań, dobrym uczynkom, modlitwie i poście – ascezie, jak również kontemplacji, mistycyzmowi (ponadnaturalemu nie irracjonalnemu) oraz Sakramentom Świętym. Patrz: Rdz 18,26; Mt 19,21; Dz 2,42; Filokalia, O naśladowaniu Chrystusa, Droga na Górę Karmel, Żywoty świętych. 48 GRZECHY GŁÓWNE. Pycha: niewłaściwa i nadmierna miłość własna i niezdrowe poczucie własnej wartości; próżność. Chciwość: nadmierne pożądanie/pragnienie pieniędzy i bogactw ziemskich, bezmyślny konsumpcjonizm. Nieczystość: nadmierne pragnienie przyjemności i mocy zmysłowych. Nieumiarkowanie: nadmierne jedzenie i picie. Gniew: nieuzasadniona żądza zemsty. Zazdrość: zawiść i smutek z powodu dobra bliźniego. Lenistwo: brak lub zaniedbywanie obowiązków. 49 GRZECHY PRZECIWKO DUCHOWI ŚWIĘTEMU. Grzeszenie licząc zupełnie na Boże miłosierdzie, rozpaczanie o własne zbawienie, zazdroszczenie bliźniemu łaski Bożej, sprzeciwianie się świadomie uznanej prawdzie chrześcijańskiej, trwanie w grzechu oraz nie żałownie za grzechy aż do śmierci. 50 GRZECHY WOŁAJĄCE O POMSTĘ DO NIEBA. Umyślne zabójstwo, grzech sodomy lub akt homoseksualizmu, krzywdzenie ubogich, zatrzymanie zapłaty za wykonaną pracę. Patrz: Kpł 18,22; Rz 1,27. 51 GRZECHY CUDZE. Poprzez doradzanie grzechu, nakazywanie grzechu, zezwalanie na grzech, pobudzanie do grzechu, pochwalanie grzechu, zachowywanie obojętności wobec grzechu i współudział w grzechu, przemilczanie grzechu i uniewinnianie grzechu. Jest również grzesznym sprowadzać innych na złą drogę poprzez zły przyklad. Mt 18,6.
Modlitwa
52 WSTĘP. Modlitwa jest komunikacją z Bogiem. Jest ona tak konieczna i naturalna jak oddychanie czy jedzenie. W modlitwie – myślą, słowem, pieśnią, adorujemy Boga (kontemplacja – uważne słuchanie), dziękujemy Mu za całe otrzymane dobro i prosimy, aby obdarzył nas swoją łaską i zaspokoił duchowe i fizyczne potrzeby żyjących, nawet naszych nieprzyjaciół, a zmarłych obdarzył wiecznym odpoczywaniem. Możemy modlić się do Boga, lub prosić Maryję, innych świętych i aniołów, a nawet naszych przyjaciół, aby oni modlili się do Boga za nas. Powinniśmy modlić się każdego dnia indywidualnie (w dowolnym miejscu, czasie i pozycji ciała), a niekiedy publicznie, np. w Liturgii. Możemy modlić się naszymi własnymi słowami lub posługiwać się popularnymi modlitwami takimi jak: „Błogosławiony jesteś Boże”, „Bogu niech będą dzięki”, „Chwała Bogu”, „Panie zmiłuj się nad nami” lub poniższymi modlitwami.11 53 ZNAK KRZYŻA. † W imię Ojca i Syna i Ducha Świętego. Amen.12 54 MODLITWA PAŃSKA. Ojcze nasz, któryś jest w niebie, święć się imię Twoje, przyjdź Królestwo Twoje, bądź wola Twoja jako w niebie tak i na ziemi. Chleba naszego powszedniego daj nam dzisiaj, i odpuść nam nasze winy jako i my odpuszczamy naszym winowajcom, i nie wódź nas na pokuszenie, ale nas zbaw ode złego. *Bo Twoje jest Królestwo i potęga i chwała na wieki. *13 Amen. 55 DOKSOLOGIA / CHWAŁA OJCU. Chwała Ojcu i Synowi i Duchowi Świętemu, *teraz i zawsze i na wieki wieków. *14 Amen. 56 ŻAL ZA GRZECHY / AKT SKRUCHY. Boże, bądź miłościw mnie, grzesznemu. Pamiętaj o mnie Panie, w Królestwie Twoim. Panie Jezu Chryste, Synu Boga, bądź miłościw mnie, grzesznemu. Święty Boże, Święty mocny, Święty a nieśmiertelny, zmiłuj się nad nami. (3 razy). 57 POZDROWIENIE ANIELSKIE. Zdrowaś Mario, łaski pełna, Pan z Tobą. Błogosławionaś Ty między niewiastami i błogosławiony owoc żywota Twojego, Jezus. Święta Maryjo, Matko Boża, módl się za nami grzesznymi, teraz i w godzinę śmierci naszej. Amen.15
Sakramenty
58 WSTĘP. Jezus Chrystus dał swojemu Kościołowi, między innymi darami, siedem Sakramentów śwętych, aby obdarzać ludzkość Bożą łaską. Sakramenty urzeczywistniają się dzięki łasce Bożej oraz posłudze i modlitwom kapłana. Zewnętrzą formę Sakramentu nazywamy obrządkiem. Po w. IV w Kościele stopniowo rozwinęło się wiele współistotnych obrządków takich jak koptyjski, etiopski, syryjski, asyryjski, malabaryjski, armeński, grecko-bizantyjski, i rzymsko-łaciński. Potęga ludzkiego rozumu jest prawie nieograniczona, jednak postrzega ona rzeczywistość duchową poprzez ograniczone zmysły ciała i wyraża ją za pomocą fizycznych znaków i symboli. Do komunikacji z Bogiem oraz ze społeczeństwem potrzebne są człowiekowi znaki i symbole zaczerpnięte z natury i kultury. Sakramenty posługują się widzialnymi znakami takimi jak woda czy chleb i przekazują niewidzialną łaskę człowiekowi. Godne przyjęcie Sakramentu leczy nas z grzechu, uświęca i prowadzi do życia wiecznego. 59 CHRZEST. Poprzez chrzest z wody, uniwersalnego czynnika oczyszczającego, oraz w imię Ojca i Syna i Ducha Świętego, grzech pierworodny człowieka wraz z wszystkimi innymi grzechami osobistymi zostaje przebaczony, a osoba chrzczona staje się dzieckiem Bożym, Chrześcijaninem / członkiem Kościoła, dziedzicem innych Sakramentów i w końcu dziedzicem nieba. W momencie chrztu osoba ta otrzymuje również swoje własne imię. 60 BIERZMOWANIE. Sakrament ten umacnia Chrześcijanina darami i owocami działania Ducha Świętego. 61 EUCHARYSTIA. Eucharystia, Liturgia, lub Msza Święta składa się z czytań z Biblii wraz z wyznaniem wiary / Credo, ofiary Jezusa Chrystusa na krzyżu, w sposób bezkrwawy wraz z przemienieniem chleba i wina w Ciało i Krew Chrystusa oraz Komunii Świętej, w której otrzymujemy, tak jak Apostołowie w czasie Ostatniej Wieczerzy, Ciało i Krew Chrystusa jako nasz pokarm niebiański, lekarstwo duchowe i chleb życia wiecznego (J 6,51). Aby przyjąć Komunię Świętą godnie w swoim Kościele, ochrzczeni Prawosławni i Katolicy powinni: być wolni od grzechu ciężkiego (Mt 5,23), wierzyć, że przyjmują prawdziwe Ciało i Krew Chrystusa, chociaż pod postaciami chleba i wina (1Kor 11,29) oraz zachować odpowiedni czas postu przed Komunią. Powinniśmy również dziękować Bogu po przyjęciu Komunii Świętej. Liturgia jest źródłem i szczytem życia Chrześcijanina, koroną jedności Kościoła, centralnym punktem jego nabożeństwa, dziękczynienia i modlitwy, jak również artystycznym i muzycznym arcydziełem cywilizacji.16 62 POKUTA/SPOWIEDŹ. W Sakramencie pokuty, za pośrednictwem księdza, Bóg wybacza wszystkie grzechy popełnione po chrzcie św. (J 20,23) po tym jak dana osoba: (1) przebada swoje sumienie, tj. spojrzy na swoje postępowanie i charakter w świetle praw Bożych; (2) żałuje/nawraca się, tj. wyraża żal za popełnione grzechy; (3) postanawia nie grzeszyć więcej; (4) wyznaje indywidualnie i po cichu wszystkie swoje grzechy kapłanowi - kapłani są zobowiązani nigdy nie ujawniać tego, co usłyszeli w czasie spowiedzi; (5) wykona odpowiednią pokutę. W rezultacie człowiek jest pojednany z Bogiem i bliźnim, i osiąga pokój wewnetrzny. 63 KAPŁAŃSTWO. W Kapłaństwie, dzięki łasce Bożej i ich wolnej woli, niektórzy mężczyźni zostają wyświęceni przez biskupa na diakonów i kapłanów/księży/prezbiterów. Kapłana nazywamy „Księdzem”/„Ojcem”.17 Trzech lub więcej biskupów wyświęca wybranych księży w celibacie na biskupów - z których wybierani są arcybiskupi, metropolici, patriarchowie oraz papieże. Są oni pasterzami Kościoła i głoszą słowo Boże oraz udzielają Sakramentów. 64 MAŁŻEŃSTWO. Bóg stworzył małżeństwo jako fundament rodziny i całego społeczeństwa. W Sakramencie Małżeństwa, mężczyzna i kobieta otrzymują łaskę, dzięki której mogą być dla siebie przez całe życie kochającymi i wiernymi małżonkami, jak również dobrymi rodzicami oraz nauczycielami dla swoich dzieci zarówno w ich życiu religijnym jak i świeckim. 65 NAMASZCZENIE CHORYCH. Sakrament ten przywraca zdrowie fizyczne, jeśli jest to z korzyścią duchową dla osoby otrzymującej; gładzi on grzechy, przygotowując daną osobę na przejście przez śmierć. W razie poważnej choroby lub wypadku należy wezwać księdza. Śmierć i Życie wieczne
66 Cztery rzeczy ostateczne to: śmierć, sąd, niebo/raj albo piekło/hades/gehenna. Śmierć jest konsekwencją grzechu Adama i po przeżyciu około 70 lat, lub też po 700 milionach oddechów, a czasami wcześniej, każdy człowiek musi umrzeć. Każdego dnia umiera na całym świecie około 200 000 osób. Dusza oddziela się od ciała i przechodzi do wieczności, a ciało, po odpowiednim pogrzebie zostaje złożone w grobie i w ziemi. Tak jak przy narodzeniu widzimy ten świat po raz pierwszy, tak i po śmierci zobaczymy nowy horyzont wieczności – poza czasem i przestrzenią. 67 Bezpośrednio po śmierci w czasie indywidualnego/szczegółowego sądu, każdy człowiek rozlicza się ze swojego życia przed Bogiem. Tych, którzy kochają Boga i są wolni od poważnego/ciężkiego lub śmiertelnego grzechu, Bóg zaprasza do swojego Niebieskiego Królestwa szczęśliwości, gdzie oglądają oni Boga twarzą w twarz wraz z aniołami i świętymi na wieki. Ci, którzy nie są całkowicie wolni od grzechu podlegają oczyszczaniu i przygotowywaniu na wejście do nieba. My na ziemi pomagamy im osiągnąć niebo poprzez nasze modlitwy, a szczególnie poprzez Liturgię.18 Ci, którzy umarli w stanie grzechu ciężkiego nie żałując za niego, sprowadzają na siebie wieczne potępienie idąc do piekła i jest to potwierdzone przez Boga. Ogromny ból w piekle polega na oddzieleniu od Boga Stwórcy oraz na minięciu się z celem własnego życia i bytowania. 68 Wraz z ponownym przyjściem Chrystusa, cykle czasu/historii i świata skończą się. Chrystus wskrzesi z martwych ludzkie ciała i nastąpi Ostateczny Sąd ogólny. Na koniec, Bóg przekształci i odnowi niebo i ziemię w nowe, sławne stworzenie. Patrz: Mt 24, 25; Rz 8,19-23. 69 Jesteśmy stworzeni do pełnego szczęścia i błogosławionego życia wiecznego z Bogiem. Pan oferuje każdemu udział w wiecznym szczęściu poprzez szczerą skruchę – choćby w chwili ostatniego oddechu.
PRZYPISY
■70 SKRÓTY I PRZYPISY: itd. - i tak dalej, np. - na przykład, r. – rok, Św. – Święty, tj. - to jest, w.- wiek; księgi Biblii: Dz – Dzieje Apostolskie, Ga – List do Galatów, Hi – Księga Hioba, Iz – Księga Izajasza, J – Ewangelia św. Jana, Jk – List św. Jakuba, Jon – Księga Jonasza, Kor – List do Koryntian, Kpł – Księga Kapłańska, Łk – Ewangelia św. Łukasza, Mch – Księga Machabejska, Mt – Ewangelia św. Mateusza, Prz – Księga Przysłów, Ps – Księga Psalmów, Pwt – Księga Powtórzonego Prawa, Rdz – Księga Rodzaju, Rz – List do Rzymian, Wj – Księga Wyjścia. 1 W prawosławno-katolickim wspólnym rozumieniu, Syn narodził się z Ojca, Duch Święty pochodzi z Ojca przez Syna jak z jednego źródła. 2 Bóg stwarza dusze potomków Adama i Ewy w momencie ich poczęcia; ich ciała pochodzą od Adama i Ewy poprzez ich rodziców. 3 Poczęcie Maryi bez grzechu pierworodnego nazywane jest w Kościele Katolickim, Niepokalanym Poczęciem. 4 Patrz: J 1,9, nauczanie o dziesiątej Awatarze w hinduizmie, oraz Tao – Droga Laozi’ego. 5 W VIII w. biskupi bizantyjscy zaakceptowali ikonoklazm, pomiędzy 1268 a 1271 rokiem wybór papieża utknął w martwym punkcie, a w 1431r. św. Joanna D’Arc została skazana na śmierć, jednak wkrótce to wszystko zostało sprostowane. 6 Po roku 451 w Syrii, 732 w Macedonii a 1596 w Ukrainie, miały miejsce znaczne i czasami kontrowersyjne zmiany granic pomiędzy Patriarchatami/Obrządkami. Na temat współczesnych zbieżności dotyczących dyskusji o prymacie papiestwa w Apostolskim Bractwie Episkopatu i w Kościele, patrz patriarcha Atenagoras i kardynał Ratzinger w: J. Desseaux, 20 Siècles d’Histoire Oecuménique [20 wieków historii ekumenicznej]. 7 Podwójne numery oznaczają odpowiednio numerację prawosławno-prostestancką oraz katolicko-luterańską. 8 Od przykazania 6/5 mogą zaistnieć wyjątki: aborcja, gdy życie matki jest zagrożone; kara śmierci; usprawiedliwiona i obronna wojna przeciwko poważnej agresji gdy zawiodą wszystkie inne środki, gdy prawdopodobne jest zwycięstwo, i gdy wynikające z niej zło nie jest większe niż zło agresji. 9 W przypadku ekstremalnej konieczności, np. żywność, odzienie, schronienie, lekarstwa, można użyć rzeczy należących prawnie do innych bez ich zgody, np. karetka przejeżdżająca na czerwonym świetle. 10 W celu zmniejszenia ryzyka rozprzestrzeniania się choroby dobrze jest na przykład unikać plucia na ulicy, kaszlu w rękaw zamiast w dłoń, oraz myć ręce po skorzystaniu z łazienki/ubikacji. 11 Patrz także: Mt 6, 7, 18; modlitewniki; R. Taft, The Liturgy of the Hours in East and West [Liturgia godzin na Wschodzie i Zachodzie]. 12 Znak ten jest wykonywany złożonymi palcami poprzez dotknięcie czoła, piersi i ramion przy wypowiadaniu tych słów. 13 Jest to najdoskonalsza modlitwa. Część pomiędzy gwiazdkami jest wersją afrykańsko-azjatycjo-protestancką; najczęściej jest ona pomijana w Obrządku Rzymskim; w Obrządku Bizantyjskim część ta brzmi *Bo Twoje jest Królestwo, i potęga i chwała, Ojca i Syna i Ducha Świętego, teraz i zawsze i na wieki wieków.* 14 Gwiazdka oznacza zakończenie bizantyjskie; zakończenie rzymskie brzmi: *jak była na początku, teraz i zawsze i na wieki wieków.* 15 Jest to tekst rzymski; tekst bizantyjski brzmi: Bogurodzico Dziewico, raduj się, łaski pełna Mario, Pan z Tobą, błogosławionaś Ty między niewiastami i błogosławiony owoc żywota Twojego, albowiem narodziłaś Zbawcę dusz naszych. Święta Bogurodzico módl się za nami grzesznymi. 16 Konsekrowany chleb zostaje przemieniony w uwielbione Ciało Chrystusa, tak jak jedzony pokarm staje się ciałem człowieka; tak jak każdy odłamek stłuczonego lustra daje odbicie całego obrazu, tak też całe Ciało Chrystusa jest obecne w każdym kawałku łamanego chleba; maleńkie witaminy mają moc, jednakże znacznie większą moc ma mały kawałek chleba zawierający Chrystusa. Opis na temat Epiklezy zobacz http://slavxrist.org. Na temat różnych form Liturgii, z których najstarszą obecnie jest Liturgia św. Jakuba z Jeruzalem i Syrii a najbardziej rozpowszechnionymi są Liturgie bizantyjska i rzymska, patrz: H. A. J. Wegman, Geschiedenis van de Christelijke Eredienst in het Westen en in het Oosten [Historia nabożeństwa chrześcijańskiego na Wschodzie i Zachodzie]; F. E. Brightman, Liturgies Eastern and Western [Liturgie wschodnie i zachodnie]; N. D. Patrinacos, The Orthodox Liturgy [Liturgia prawosławna]; C. Kucharek, The Byzantine-Slav Liturgy of St. John Chrysostom [Bizantyjsko-słowiańska Liturgia św. Jana Chryzostoma]; J. A. Jungmann, Missarum Sollemnia; liturgikony/mszały. 17 Podobnie jak najwidoczniej tylko kobiece RNA -część komórki- rządzi czynnościami pierwotnej zygoty, tak tylko mężczyźni są księżmi we wspólnej 2000-letniej praktyce prawosławno-katolickiej; patrz: Theological Studies [Studia teologiczne], tom 36 (1975) strona 310. Jednakże, praktyka celibatu księży w historii Kościoła zmieniała się, jako że nawet niektórzy z pierwszych papieży byli żonaci. 18 Patrz: 2 Mch 12; św. Grzegorz z Nyssy, Cyryl z Jerozolimy, Jan Chryzostom, Maximos Wyznawca; prawosławne i katolickie modlitwy za zmarłych. ■71 WIĘCEJ INFORMACJI - PATRZ: www.Biblia.pl; J. Alberigo, Conciliorum Oecumenicorum Decreta; J. P. Migne, Patrologiae Cursus Completus; Tomasz z Akwinu, Summa Theologica; P. Mogila, Orthodoxa Confessio Fidei Catholica et Apostolica Ecclesiae Orientalis; S. Slobodskoj, Zakon Bożij; Katechizm Kościoła Katolickiego www.katechizm.opoka.org.pl; The Oxford Dictionary of the Christian Church [Oksfordzki Słownik Kościoła chrześcijańskiego]; World Christian Encyclopedia [Encyklopedia Chrześcijaństwa światowego]. Na temat życia współczesnego Kościoła zobacz: encykliki takie jak encyklika Patriarchy Konstantynopola z 1920r. i Centesimus Annus Papieża Jana Pawła II; periodyki takie jak Żurnal Moskovskoj Patriarchii, L'Osservatore Romano, Niedziela; w Internecie: www.mospat.ru monasterechevetogne.com wcc-coe.org vatican.va episkopat.pl orthodox.pl lub skonsultuj się z księdzem parafialnym. W Polsce istnieje około 10000 parafii, gdzie głosi się słowo Boże i udziela się Sakramentów. ■72 PODSTAWOWY KATECHIZM CHRZEŚCIJAŃSKI: zestawiło Slavic Christian Society / Société Chrétienne Slave / Slăviansko Xristianskoe Sŏbranie, 4260 Cawthra Rd., Mississauga, ON L4Z 1V8 Kanada; opublikowane po raz pierwszy w języku rosyjsko-słowiańskim jako Osnovnoe Xristianskoe Verouczenie, w Toronto, 29 września w roku Pańskim 1999. Angielskie wydanie, Basic Christian Catechism, pobłogosławili: biskup Ottawy i Kanady Seraphim, Kościół Prawosławny w Ameryce, 15 marca 2001r. oraz Emmanuel kardynał Wamala, arcybiskup Kampali, 15 marca 2001r. a wydał autor w Mississauga 6.12.2001.
| ||||
